Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương luôn có nhiều giá trị đặc biệt trong tâm trí của người Việt, không những là để tôn vinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, khắc ghi công lao các Vua Hùng mà còn để khơi dậy niềm tự hào dân tộc, củng cố tinh thần đại đoàn kết toàn dân. Xin mời Quý vị cùng tìm hiểu chi tiết về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày gì và ý nghĩa, lịch sử ra sao qua bài viết bên dưới!
Contents
1. Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày gì?
Giỗ Tổ Hùng Vương còn gọi là Lễ hội Đền Hùng, là một lễ hội lớn nhằm tưởng nhớ và tỏ lòng biết ơn công lao lập nước của các Vua Hùng – những vị vua đầu tiên của dân tộc.
Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra vào ngày mùng 10-3 âm lịch hàng năm tại Đền Hùng, Việt Trì, Phú Thọ. Trước đó hàng tuần, lễ hội đã diễn ra với nhiều hoạt động văn hóa dân gian và kết thúc vào ngày 10-3 âm lịch với Lễ rước kiệu và dâng hương tại Đền Thượng.
2. Lịch sử ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Từ xa xưa, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương đã có vị thế đặc biệt trong tâm thức của người Việt. Bản ngọc phả viết thời Trần (1470, đời vua Lê Thánh Tông) và đời vua Lê Kính Tông năm 1601 sao chép đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng có ghi:
“…Từ nhà Triệu, nhà Đinh, nhà Lê, nhà Lý, nhà Trần đến triều đại ta bây giờ là Hồng Đức Hậu Lê vẫn cùng hương khói trong ngôi đền ở làng Trung Nghĩa. Những ruộng đất sưu thuế từ xưa để lại dùng vào việc cúng tế vẫn không thay đổi.”
Như vậy, có thể hiểu từ thời Hậu Lê trở về trước, các triều đại đều quản lý Đền Hùng theo cách giao thẳng cho dân sở tại trông nom, sửa chữa, cúng bái và làm Giỗ Tổ vào ngày 10-3 âm lịch. Đổi lại, họ được miễn nộp thuế 500 mẫu ruộng, miễn đóng sưu, miễn đi phu, đi lính.
- Năm 1917 – năm Khải Định thứ 2
Tuần phủ Phú Thọ Lê Trung Ngọc đã trình Bộ Lễ ấn định ngày 10-3 âm lịch hàng năm làm ngày Quốc lễ (Quốc giỗ, Quốc tế). Điều này được khẳng định qua tấm bia “Hùng Vương từ khảo” do Tham tri Bùi Ngọc Hoàn, Tuần phủ tỉnh Phú Thọ, lập năm Bảo Đại thứ 15 (1940), hiện đang đặt ở Đền Thượng trên núi Hùng.
“Trước đây, ngày Quốc tế lấy vào mùa thu làm định kỳ. Đến năm Khải Định thứ hai (dương lịch là năm 1917), Tuần phủ Phú Thọ là Lê Trung Ngọc có công văn xin Bộ Lễ ấn định ngày mồng 10-3 hằng năm làm ngày Quốc lễ, tức trước ngày Giỗ Tổ Hùng Vương đời thứ 18 một ngày. Còn ngày giỗ (11-3) do dân sở tại làm lễ.”
- Sau Cách mạng tháng Tám (1945)
Đảng và Nhà nước rất quan tâm đến Đền Hùng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã về thăm viếng tại đây.
- Năm 1946
Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 22/SL-CTN ngày 18-2-1946, cho phép công chức nghỉ ngày 10-3 âm lịch hàng năm để tham gia tổ chức các hoạt động Giỗ Tổ Hùng Vương.
- Ngày Giỗ Tổ năm Bính Tuất (1946)
Cụ Huỳnh Thúc Kháng – Quyền Chủ tịch nước, đã dâng một tấm bản đồ Tổ quốc Việt Nam và một thanh gươm quý nhằm cáo với tổ tiên về đất nước bị xâm lăng, đồng thời cầu mong tổ tiên phù hộ cho quốc thái dân an, thiên hạ thái bình, toàn dân đoàn kết chống giặc ngoại xâm, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hai lần về thăm Đền Hùng (19-9-1954 và 19-8-1962).
Tại đây, Người đã để lại câu nói bất hủ: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước – Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.”
Người còn nhắc nhở: “Phải chú ý bảo vệ, trồng thêm hoa, thêm cây cối để Đền Hùng ngày càng trang nghiêm và đẹp đẽ, thành công viên lịch sử cho con cháu sau này đến tham quan.”
4. Giỗ Tổ Hùng Vương – Quốc lễ của dân tộc
- Năm 1995: Ban Bí thư ghi nhận ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày lễ lớn trong năm. Ngành văn hóa, thông tin – thể thao phối hợp với các đơn vị tổ chức lễ hội trong 10 ngày (1-3 đến 10-3 âm lịch).
- Năm 2001: Nghị định số 82/2001/NĐ-CP ngày 6-11-2001 quy định cụ thể về quy mô tổ chức Giỗ Tổ Hùng Vương:
– Năm chẵn (0): Bộ Văn hóa – Thông tin và UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức lễ hội, mời lãnh đạo cấp cao dự lễ dâng hương.
– Năm tròn (5): UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức lễ hội, mời lãnh đạo cấp cao dự lễ dâng hương.
– Năm lẻ: UBND tỉnh Phú Thọ tổ chức lễ hội, mời lãnh đạo Bộ Văn hóa – Thông tin dự lễ dâng hương.
- Ngày 2-4-2007: Quốc hội phê chuẩn sửa đổi Bộ luật Lao động, cho phép người lao động được nghỉ làm, hưởng nguyên lương vào ngày 10-3 âm lịch. Từ đây, ngày này chính thức trở thành Quốc lễ.
- Ngày 6-12-2012: UNESCO công nhận “Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ” là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại.
5. Ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương tựu chung có 4 điều sau:
- Tôn vinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, khắc ghi công lao các Vua Hùng.
- Khơi dậy niềm tự hào dân tộc, củng cố tinh thần đại đoàn kết toàn dân.
- Gìn giữ và phát huy bản sắc văn hóa Việt Nam.
- Là dịp quan trọng để quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ là ngày hội của dân tộc Việt Nam mà còn là biểu tượng thiêng liêng, nhắc nhở thế hệ hôm nay và mai sau mãi mãi ghi nhớ lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước – Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.”
>> Xem lịch nghỉ lễ Giỗ Tổ Hùng Vương của công ty Phú An Khánh
Hy vọng qua bài viết này, Quý vị có thê hiểu nhiều hơn về ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương cùng với lịch sử thiêng liêng vốn có.
Nguồn: Đảng bộ thành phố Hồ Chí Minh, Thông tin tuyên truyền tháng 4 – 2020