Một bài tổng quan đăng trên tạp chí Applied Animal Science cho thấy rằng: nếu tiêm phòng bệnh hô hấp (BRD) đúng thời điểm ngay từ giai đoạn bò mẹ – bê con (cow-calf phase), chúng ta có thể giúp giảm bệnh, cải thiện sức khỏe và tăng trưởng của bò trong toàn chuỗi sản xuất.
Contents
- 1 Bệnh hô hấp ở bò (BRD) – Vấn đề lớn của ngành bò thịt Hoa Kỳ
- 2 Thời điểm tiêm phòng trong giai đoạn bò mẹ – bê con là yếu tố quyết định
- 3 Thực trạng hiện nay: hơn 40% bê chưa được tiêm phòng sớm
- 4 Ba giai đoạn tiêm chủng cần chú ý
- 5 Hiệu quả vắc xin phụ thuộc thời điểm tiêm và mức độ stress
- 6 Phương pháp mới: tiêm xịt mũi, chương trình tiền điều kiện
- 7 Kết luận: Tiêm phòng đúng lúc, đúng chỗ đồng nghĩa với việc bê khỏe, bò lớn nhanh
Bệnh hô hấp ở bò (BRD) – Vấn đề lớn của ngành bò thịt Hoa Kỳ
Hiện nay, BRD là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh và chết trong ngành chăn nuôi bò thịt tại Mỹ. Dù đã có nhiều tiến bộ trong vắc xin, tình trạng bệnh vẫn phổ biến và gây ra nhiều thiệt hại cho người nuôi và bác sĩ thú y.
Vắc xin là công cụ phòng bệnh quan trọng, nhưng hiệu quả vẫn chưa cao như kỳ vọng. Vì vậy, các nhà khoa học đã tổng hợp những nghiên cứu mới nhất để xem lại cách chúng ta đang tiêm phòng BRD hiện nay, đặc biệt là trong giai đoạn bò mẹ nuôi bê.
Thời điểm tiêm phòng trong giai đoạn bò mẹ – bê con là yếu tố quyết định
Bài viết cho thấy: nếu lập kế hoạch tiêm phòng hợp lý ngay trong giai đoạn đầu đời của bê, ngành chăn nuôi có thể:
- Giảm chi phí điều trị BRD (hiện tốn khoảng 25 triệu USD mỗi năm)
- Giảm thiệt hại do bê chết (ước tính 126 triệu USD)
- Cải thiện tăng trưởng, sức khỏe và chất lượng thịt
Thực trạng hiện nay: hơn 40% bê chưa được tiêm phòng sớm
Phân tích dữ liệu cho thấy:
- Chỉ 57,5% trang trại nuôi bò mẹ – bê con tại Mỹ (đại diện cho 72,8% số bê cả nước) tiêm phòng bệnh hô hấp cho bê trước hoặc vào lúc cai sữa.
- Giai đoạn bò mẹ – bê con là nền tảng sức khỏe quan trọng nhất, nhưng lại thiếu sự phối hợp với các khâu sản xuất sau.
Ba giai đoạn tiêm chủng cần chú ý
Bài tổng quan đề xuất quản lý tiêm phòng BRD ở 3 mốc quan trọng:
- Tiêm phòng cho bò mẹ khi đang mang thai
- Tiêm cho bê từ khi sinh ra đến lúc đánh dấu (60–120 ngày tuổi)
- Tiêm quanh thời điểm cai sữa (~205 ngày tuổi)
Hiệu quả vắc xin phụ thuộc thời điểm tiêm và mức độ stress
Nghiên cứu cho thấy: vắc xin (cả vắc xin sống giảm độc lực và vắc xin bất hoạt) sẽ hiệu quả hơn nếu được tiêm vào thời điểm bê ít bị stress, ví dụ:
- Trước khi cai sữa
- Trước khi vận chuyển
- Trước khi nhập trại vỗ béo
Nhóm tác giả đã phân tích các vắc xin phòng các mầm bệnh chính gồm:
- Virus herpes bò
- Virus tiêu chảy do virus ở bò (BVDV)
- Virus hô hấp hợp bào ở bò (BRSV)
- Virus parainfluenza type 3
- Vi khuẩn Mannheimia haemolytica
Phương pháp mới: tiêm xịt mũi, chương trình tiền điều kiện
Để tăng hiệu quả phòng bệnh, một số chiến lược đang được quan tâm:
- Tiêm vắc xin qua đường mũi (intranasal): giúp vắc xin hoạt động tốt hơn dù có kháng thể mẹ truyền.
- Chương trình tiền điều kiện (preconditioning): giúp tiêm phòng cách xa thời điểm bê bị stress, để đáp ứng miễn dịch mạnh hơn.
Kết luận: Tiêm phòng đúng lúc, đúng chỗ đồng nghĩa với việc bê khỏe, bò lớn nhanh
Dù cần thêm nghiên cứu, bài tổng quan cho thấy: nếu tiêm phòng BRD đúng thời điểm ngay từ giai đoạn đầu, chúng ta có thể:
- Tăng hiệu quả vắc xin
- Giảm bệnh tật
- Tối ưu hiệu suất nuôi và chất lượng thịt
- Nâng cao phúc lợi vật nuôi trong toàn bộ chuỗi bò thịt.
Nguồn: Prefeedlot respiratory vaccination improves cattle health and growth outcomes – Feedstuffs
