Cám gạo là sản phẩm phụ từ gạo và có giá trị cao trong công thức thức ăn chăn nuôi nhờ chứa 15 đến 18% protein, 14 đến 18% dầu và 30 đến 40% carbohydrate tiêu hóa.
Thông thường, cơm chúng ta ăn hằng ngày chỉ là hạt gạo thô, không có vỏ trấu. Điều đó cũng đồng nghĩa, hạt gạo thô đã được loại 10% khối lượng hạt gạo, nhưng lại chiếm 80% dinh dưỡng (trong cám và mầm gạo).
Contents
Sản xuất gạo và các sản phẩm từ lúa gạo
Hạt lúa gạo ban đầu được xử lý để thu được gạo trắng qua một loạt các quy trình như: làm sạch, trụng/ngâm với nước nóng, tách vỏ, xát hạt, làm sạch/đánh bóng và phân loại. Luộc hoặc ngâm gạo đã làm sạch trong nước nóng giúp loại bỏ vỏ trấu và cải thiện độ bền của hạt.
Sau khi tách vỏ, mầm và lớp cám bên ngoài được loại bỏ. Để có vẻ ngoài mịn màng hơn, gạo từ máy xát hạt được đưa qua máy đánh bóng để loại bỏ hạt tinh bột hoặc nội nhũ.
Tỷ lệ phụ phẩm phụ thuộc vào sản lượng, loại gạo và các yếu tố khác. Nhưng nhìn chung, vỏ trấu chiếm 20%; cám là 10%; phần bột sau làm sạch hạt gạo khoảng 3%; gạo tấm (hạt gạo bị vỡ, vụn, không còn nguyên vẹn) 1-17%; và gạo hoàn thiện 50-66%.
Kích hoạt lipase
Hạn chế của quá trình chế biến gạo, bao gồm xát vỏ, là lipase có trong cám gạo được kích hoạt. Điều này gây ra sự phân hủy nhanh chóng của dầu thành axit béo tự do và glycerine.
Joon Park, phó chủ tịch phụ trách kinh doanh nguyên liệu thực phẩm của RiceBran Technologies, cho biết: “Sự phân hủy axit béo xảy ra trong vài giờ và hai ngày sau, chúng sẽ bị oxy hóa.”
Mayette Ramos, giám đốc kinh doanh của Insta-Pro International tại Philippines cho biết: “Sự ôi thiu “ảnh hưởng đến thời hạn sử dụng và tính ổn định của cám gạo”.
Lipase hoạt động nhanh và vì cám có hàm lượng chất béo cao nên cần phải giữ cho nó ổn định.
“Dầu ôi thiu có mùi và vị khó chịu nên dẫn đến việc động vật từ chối ăn loại thức ăn này. Nếu tiêu thụ cám gạo có chất lượng không đạt có thể làm giảm năng suất đàn,” Dave Albin, chuyên gia công nghệ dinh dưỡng ứng dụng của Insta-Pro cho biết.
Chất chống oxy hóa oryzanol từ cám gạo
Ngoài giá trị năng lượng vốn có của chất béo, cám gạo còn có chất chống oxy hóa tự nhiên hoạt động tương tự như vitamin E. Nó có cấu trúc esther ferulic của một loại rượu triterpene không bão hòa, được gọi là gamma oryzanol. Hợp chất này được cho là có tác động lên một số hormone, chẳng hạn như hormone tăng trưởng và testosterone, giúp tái tạo sự phát triển và phục hồi cơ bắp cho vật nuôi.
Dầu cám gạo ổn định cũng có thể là một nguồn axit béo omega-3, nên cũng được sử dụng rộng rãi.
Chất lượng đảm bảo của cám gạo
Phụ phẩm lúa gạo này có thể trộn vào thức ăn nhưng phải làm nhanh để không bị oxy hóa. Điều này rất cần thiết để ổn định chất béo và công nghệ cần có để áp dụng ngay khi cám gạo rời khỏi vỏ trấu. Sau 60 giây cám và mầm bong ra, tăng nhiệt độ 66C (150F) và điều chỉnh áp suất cơ học ngay trong tích tắc để ổn định cám gạo, vô hiệu hóa lipase nhưng không ảnh hưởng đến các chất dinh dưỡng vi lượng.
Park nói: “Đó là một quá trình tự nhiên, không có hóa chất hay chất phụ gia.
Ổn định chất lượng bằng công nghệ ép đùn
Công nghệ ép đùn giúp ổn định cám gạo và kéo dài thời gian sử dụng. “Cám gạo phải được ép đùn ngay sau khi chế biến, ở nhiệt độ thích hợp,” Ramos nói.
Người ta đã chứng minh rằng quy trình ép đùn khô ở tốc độ cắt cao sẽ làm bất hoạt các enzym, do đó ngăn ngừa sự ôi thiu.
Nhưng liệu máy ép đùn có thể làm được nhiều hơn thế để bảo quản và nâng cao giá trị dinh dưỡng của cám gạo? Albin nhận xét về các thí nghiệm trong đó các nhà nghiên cứu đã xác định ảnh hưởng của việc ép viên và ép đùn lên khả năng tiêu hóa của các thông số khác nhau của cám gạo cho gà thịt ăn. Cuối cùng, ông nhận định: “Cám gạo được ép đùn giúp vật nuôi có khả năng tiêu hóa tốt hơn.”
Công thức trong thức ăn chăn nuôi bao gồm cám gạo
Ramos cho biết: “Từ kinh nghiệm của chúng tôi trong lĩnh vực này, cám gạo có thể là một thành phần cực kỳ hấp dẫn trong công thức thức ăn chăn nuôi vì có chi phí thấp.”
Trên thực tế, giá cám gạo có thể dao động trong năm và công thức sẽ được điều chỉnh cho phù hợp. Tuy nhiên, tùy vào khả năng và khu vực, có những thời điểm cám gạo có thể được lấy với giá rất phải chăng.
Mặt khác, Darrel Ward, phó chủ tịch kinh doanh và dinh dưỡng động vật tại RiceBran, nói với chúng tôi: “Thành thật mà nói, trong chăn nuôi gà và gà đẻ thương mại, nó không nhất thiết phải là một thành phần khả thi, bởi vì nó là một sản phẩm giá trị gia tăng. Đó là lý do tại sao, một lượng rất nhỏ sản phẩm được sử dụng trong chăn nuôi gia cầm. Có thể ở những loại gia cầm cao cấp, thượng hạng, mà có giá trị gia tăng sẽ cho phép đưa vào.”
Kết luận
Các sản phẩm phụ từ gạo luôn có sẵn trên toàn cầu nhờ ngành sản xuất và xuất khẩu gạo, trung bình 70 triệu tấn phụ phẩm gạo được sản xuất hàng năm. Đây là nguồn ngũ cốc bền vững, không biến đổi gen, không chứa gluten và không có chất gây dị ứng. Khi nó được ổn định, tất cả các mầm bệnh đều bị loại bỏ và nó là một thành phần cao cấp rất tốt cho sức khỏe, không có thuốc trừ sâu và có thời hạn sử dụng một năm.
Ép đùn là một lựa chọn tốt, bởi vì nó không chỉ giúp ổn định chất lượng cám gạo mà còn cải thiện và bảo quản cám lâu dài.
Bài viết được dịch bởi Phú An Khánh từ bài viết “Stabilized rice bran for poultry feeding” tại trang Feed Strategy.