Việc sử dụng kháng thể IgY – kháng thể lòng đỏ trứng tăng miễn dịch (hyperimmunized egg yolk antibody) cho thấy hiệu quả rõ rệt trong việc cải thiện sức khỏe gà hậu bị và giảm nguy cơ nhiễm Salmonella, từ đó giúp bảo vệ người chăm sóc gia cầm nuôi thả vườn.
Contents
Bối cảnh
Nuôi gà thả vườn, đặc biệt là gà mái đẻ, đã trở nên phổ biến trong 10 năm qua và tăng mạnh từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát vào năm 2020. Xu hướng này đã làm thay đổi ranh giới giữa sản xuất thực phẩm ở nông thôn và đô thị.
Tuy nhiên, theo Trung tâm Kiểm soát & Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), số ca nhiễm Salmonella liên quan đến gia cầm thả vườn đang gia tăng. Năm 2023, có 1.072 ca salmonellosis được báo cáo tại Hoa Kỳ do tiếp xúc với gia cầm nuôi tại nhà, chủ yếu xảy ra vào mùa xuân và hè. Đáng chú ý, hơn 50% gà con được vận chuyển đến cửa hàng có thể mang vi khuẩn Salmonella, gây nguy cơ lớn cho người nuôi khi tiếp xúc.
Tiềm năng của Kháng thể IgY
Trước đây, kháng thể IgY đã được chứng minh có hiệu quả chống lại nhiều tác nhân gây bệnh ở gia cầm như Campylobacter jejuni, Clostridium perfringens và Eimeria tenella. Trong nghiên cứu trước, nhóm tác giả đã thấy hiệu quả tích cực về tăng trọng và xu hướng giảm Salmonella, nhưng chưa đạt ý nghĩa thống kê do số lượng mẫu nhỏ. Vì vậy, thử nghiệm này được lặp lại với số lượng mẫu lớn hơn và thời gian dài hơn để đánh giá hiệu quả thực tế.
Kháng thể IgY là gì?
Kháng thể IgY là loại kháng thể tự nhiên có trong lòng đỏ trứng của gà mái. Khi gà mái được tiêm phòng hoặc tiếp xúc với mầm bệnh, cơ thể chúng sẽ tạo ra kháng thể đặc hiệu để chống lại tác nhân đó. Những kháng thể này sau đó được truyền vào trứng, cụ thể là trong phần lòng đỏ, nhằm bảo vệ phôi gà con trong quá trình phát triển.
Khác với kháng thể IgG ở động vật có vú, IgY ở gà có cơ chế miễn dịch tương tự nhưng không gây phản ứng với hệ thống miễn dịch của động vật khác, do đó an toàn khi sử dụng làm phụ gia sinh học trong thức ăn chăn nuôi. Khi được bổ sung vào khẩu phần ăn, IgY giúp tăng cường miễn dịch tự nhiên, phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh nhiễm khuẩn ở gia cầm mà không cần dùng đến kháng sinh.
Phương pháp nghiên cứu
Hai nhóm gà mái nâu (mỗi nhóm gồm 120 con, 1 ngày tuổi) được lấy từ trại ấp thương mại, xác nhận âm tính với Salmonella trước khi đưa vào chuồng nuôi. Gà được nuôi trong hệ thống lồng hậu bị có phân tầng và băng tải phân riêng biệt.
- Nhóm đối chứng (CON): ăn khẩu phần tiêu chuẩn không chứa thuốc.
- Nhóm thử nghiệm (EXP): ăn khẩu phần tiêu chuẩn bổ sung 5% kháng thể IgY, được tạo miễn dịch trước với chủng Salmonella Infantis.
Cả hai nhóm được nuôi tách biệt. Đến ngày 24, số lượng gà giảm còn 10 con mỗi chuồng để loại trừ sai lệch do tăng trưởng không đồng đều.
Gà được gây nhiễm Salmonella Infantis vào các ngày 7, 14 và 21 bằng cách trộn vi khuẩn vào thức ăn gel để đảm bảo ăn đồng loạt. Vi khuẩn được chuẩn hóa với liều 4×10⁸ CFU mỗi con.
Mỗi tuần, nhóm nghiên cứu lấy mẫu giấy lót chuồng theo đúng quy trình chuẩn của National Poultry Improvement Plan để đo tải lượng Salmonella. Từ tuần thứ 8 đến tuần 12, việc lấy mẫu chuyển sang thực hiện trên băng tải phân.
Kết quả chính
- Tỷ lệ chết ở nhóm EXP (có kháng thể) thấp hơn đáng kể so với nhóm đối chứng (4,4% so với 10,1%, p = 0,02).
- Gà ở nhóm EXP có tăng trọng cao hơn rõ rệt (1.169 g so với 1.127 g, p = 0,001).
- Tỷ lệ mẫu dương tính với Salmonella thấp hơn ở nhóm EXP (59,7%) so với nhóm đối chứng (66,7%).
- Vào ngày 70, sự khác biệt về số mẫu dương tính có ý nghĩa thống kê rõ rệt (p = 0,01).
- Không có sự khác biệt đáng kể về số lượng khuẩn lạc giữa hai nhóm.
Tỷ lệ chết tổng thể trong suốt quá trình nghiên cứu giảm đáng kể ở nhóm gia cầm được xử lý bằng kháng thể từ lòng đỏ trứng tăng miễn dịch so với nhóm đối chứng (4,4% so với 10,1%, p = 0,02), như được thể hiện trong Bảng 1. Những con được xử lý cũng cho thấy khối lượng cơ thể vào cuối kỳ thí nghiệm cao hơn đáng kể (1.206 g so với 1.165 g, p = 0,002) và tăng trọng tốt hơn (1.169 g so với 1.127 g, p = 0,001), như trình bày trong Bảng 2.
Bảng 1. Tỷ lệ chết của gia cầm giữa nhóm đối chứng (CON) và nhóm xử lý bằng kháng thể lòng đỏ trứng tăng miễn dịch (EXP)
| Nhóm | Số lượng chết (n) | Tỷ lệ chết (%) |
| CON | 21 | 10.14% |
| EXP | 9 | 4.35% |
| Giá trị p | 0.02 |
Bảng 2. Trọng lượng cơ thể và tăng trọng giữa nhóm đối chứng (CON) và nhóm xử lý bằng kháng thể lòng đỏ trứng tăng miễn dịch (EXP)
| Nhóm | BW bắt đầu (g) | BW cuối kỳ (g) ± SEM | Tăng trọng (g) |
| CON | 37.43 | 1.165 ± 0.28 | 1.164,76 |
| EXP | 37.01 | 1.206 ± 0.22 | 1.205,98 |
| Giá trị p | 0.254 | 0.002 |
Nhìn chung, số mẫu dương tính với Salmonella ở nhóm xử lý bằng kháng thể lòng đỏ trứng tăng miễn dịch ít hơn so với nhóm đối chứng (59,7% so với 66,7%, với 144 mẫu mỗi nhóm). Sau khi thách thức mầm bệnh, số lượng mẫu dương tính ở nhóm xử lý thấp hơn tại 6/12 thời điểm lấy mẫu và thấp đáng kể vào ngày thứ 35 (xem Bảng 3). Không có sự khác biệt đáng kể về số lượng khuẩn lạc trung bình trên mỗi đĩa giữa hai nhóm.
Bảng 3. Số mẫu dương tính với Salmonella theo ngày tuổi giữa nhóm đối chứng (CON) và nhóm xử lý bằng kháng thể lòng đỏ trứng tăng miễn dịch (EXP)
Ngày | CON Dương tính (%) | EXP Dương tính (%) | P value |
1 | 0 | 0 | N/A |
8 | 7 | 8 | 0.67 |
15 | 12 | 12 | N/A |
22 | 12 | 12 | N/A |
28 | 4 | 8 | 0.10 |
35 | 8 | 4 | 0.10 |
42 | 6 | 6 | N/A |
49 | 7 | 9 | 0.39 |
56 | 8 | 6 | 0.41 |
63 | 7 | 5 | 0.41 |
70 | 9 | 3 | 0.01 |
77 | 5 | 4 | 0.67 |
| 84 | 7 | 5 | 0.41 |
Kết luận và ý nghĩa thực tiễn
Kháng thể IgY tiếp tục chứng minh hiệu quả trong việc nâng cao sức khỏe gà hậu bị và giảm nguy cơ nhiễm Salmonella. Mặc dù một số kết quả chưa đạt ý nghĩa thống kê rõ rệt, nhưng các xu hướng tích cực về tăng trọng và giảm mẫu dương tính cho thấy tiềm năng lớn để ứng dụng thực tiễn.
Với việc Salmonella Infantis ngày càng phổ biến và mang gen độc lực cao như plasmid pESI, việc có thêm một công cụ phòng ngừa chủ động như kháng thể IgY có thể giúp giảm nguy cơ cho cả đàn gà và người chăm sóc, đặc biệt trong mô hình chăn nuôi thả vườn đang ngày càng phổ biến.
Nguồn: Egg yolk antibody holds promise for combatting pathogens in backyard poultry – Feedstuffs
