Thức ăn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nuôi trồng thủy sản, vì vậy người sản xuất và người nuôi cần hiểu rõ từng loại thức ăn để chọn lựa đúng và sử dụng hợp lý để đảm bảo một mùa vụ thành công.
Contents
Lý do thức ăn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nuôi trồng thủy sản
Thức ăn ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nuôi trồng thuỷ sản từ tích cực đến tiêu cực tùy vào mức độ ảnh hưởng của từng loại thức ăn và cách sử dụng chúng.
Chẳng hạn với thức ăn chất lượng: Loại này sẽ cung cấp nhiều dinh dưỡng hơn, giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh, lớn nhanh. Nhờ đó mang lại năng suất và sản lượng cao hơn.
Còn đối với thức ăn kém chất lượng: Loại này có dinh dưỡng thấp, phân rã cao khi gặp nước khiến vật nuôi hấp thụ kém. Từ đó khiến chúng phát triển chậm chạp, năng suất thấp. Không những vậy, thức ăn kém chất lượng còn khiến môi trường sống của thủy sản bị ảnh hưởng do thức ăn rã nhanh, còn dư thừa do cá không thấy hấp dẫn. Điều này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của vật nuôi, mắc bệnh khiến vụ mùa có thể ảnh hưởng thậm chí mất trắng.
Do đó, việc sử dụng thức ăn chất lượng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo chất lượng và năng suất nuôi trồng thủy sản.
4 loại thức ăn chủ yếu dùng trong nuôi trồng thủy sản hiện nay
Chọn lựa nguồn thức ăn chất lượng và sử dụng hợp lý là một trong những yếu tố then chốt để quyết định năng suất và chất lượng nuôi trồng thủy sản. Dưới đây là 4 loại thức ăn chủ yếu mà người nuôi trồng thủy sản có thể tham khảo.
Thức ăn tươi sống
Sử dụng một số loài có giá trị kinh tế thấp nhưng có sức sinh sản cao, tái tạo đàn quanh năm để làm thức ăn cho tôm, cá, ba ba như giun quế, cá rô phi, cá mè trắng, cá mương, cá tép dầu… Loại thức ăn tươi sống này có chi phí nuôi thấp, người nuôi có thể tận dụng phế phẩm công nghiệp để làm thức ăn cho chúng.
Ngoài ra, loại này thường có hàm lượng protein cao nên có thể đáp ứng được nhu cầu đạm của những loài cá đặc sản, có giá trị kinh tế cao hơn như cá trắm đen, cá chình, lương, ba ba…
Tuy nhiên cần lưu ý rằng khi sử dụng thức ăn tươi sống phải đảm bảo sạch, không có mầm bệnh vì có thể khiến lây nhiễm chéo cho đàn.
Thức ăn tự nhiên
Những loại thức ăn gồm thực vật, động vật có sẵn trong tự nhiên trong ao, hồ, sông, biển… như động thực vật phù du (rong, cỏ nước, giáp xác, ấu trùng, tép…); các loại sinh vật đáy (hến, cua, ốc, giun…); các loại vi khuẩn, mùn đáy…
Nguồn thức ăn tự nhiên này đóng vai trò quan trọng trong ngành nuôi trồng thủy sản đặc biệt là ở giai đoạn ấu trùng, cá bột. Sở dĩ, ở giai đoạn này kích thước của chúng rất nhỏ, miệng cũng như các cơ quan của hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn chỉnh nên cần phải chọn lựa loại thức ăn phù hợp để tăng tỷ lệ sống cho chúng.
Do đó, một số loại thức ăn nhân tạo sẽ khó đáp ứng nhu cầu của con giống thủy sản ở giai đoạn này. Ngược lại thức ăn tự nhiên hầu như sẽ đáp ứng tốt những yêu cầu cần thiết đó.
Thức ăn tự chế
Loại thức ăn này là từ việc người nuôi tự phối trộn từ các nguyên liệu có sẵn được tận dụng như phế phẩm công nghiệp, nguồn thức ăn tự nhiên như rau, cá tạp, ốc… theo quy trình và công thức đơn giản.
Loại thức ăn tự chế phù hợp với mô hình chăn nuôi nhỏ thẻ, hình thức thâm canh hay quảng canh cải tiến.
Mặc dù vậy loại này có khuyết điểm là độ kết dính thấp, nếu không cho thêm chất kết dính thì dễ phân rã trong nước, gây ô nhiễm nguồn nước và phát sinh dịch bệnh, khiến cá khó tiếp cận thức ăn gây ra năng suất và chất lượng đàn thấp.
Thức ăn công nghiệp
Loại thức ăn này thường được sản xuất từ nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi với thành phần và nguyên liệu được nghiên cứu kỹ lưỡng từ chuyên gia dinh dưỡng theo từng giai đoạn sinh trưởng của từng đối tượng vật nuôi.
Thông thường thức ăn công nghiệp chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết trong việc chăn nuôi thủy sản như:
- Chất đạm
- Chất béo
- Carbohydrate
- Chất xơ
- Vitamin
- Axit amin
- …
Trong đó, loại chất đạm được ưu tiên nhất vì đóng vai trò quan trọng trong quá trình sinh trưởng của mọi loài. Hiện nay, một số loại đạm được các công ty sản xuất thức ăn chăn nuôi và các trang trại lớn ưu tiên sử dụng gồm có:
- Đạm vi sinh vật lên men/đạm đơn bào: Đạm lỏng FML tối thiểu 25%, đạm bột Ajitein tối thiểu 52%, đạm viên Vedafeed tối thiểu 60%.
- Đạm động vật: bột cá, bột xương thịt…
- Đạm thực vật: bã nành…
Mặc dù vậy, thức ăn công nghiệp thường có giá thành cao, chiếm từ 50-70% chi phí chăn nuôi. Do đó, tùy vào mô hình nuôi trồng thủy sản, người nuôi cần lựa chọn loại thức ăn sao cho phù hợp.