Tổng cục Thủy sản và Cục Kiểm ngư Việt Nam đã bác bỏ các thông tin cho rằng phi lê cá rô phi không an toàn hoặc có độc, khẳng định rằng cá rô phi tại Việt Nam được nuôi theo các tiêu chuẩn nghiêm ngặt với hệ thống giám sát chặt chẽ từ điều kiện môi trường đến kiểm soát an toàn thực phẩm.
Contents
Tiềm năng phát triển mạnh mẽ
Theo ông Nhữ Văn Cẩn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thủy sản và Cục Kiểm ngư thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường, cá rô phi đang nổi lên như một đối tượng nuôi thủy sản đầy triển vọng tại Việt Nam nhờ khả năng thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới, dễ nuôi và có nhu cầu protein thấp hơn so với nhiều loài thủy sản khác. Những đặc tính này giúp cá rô phi trở thành loại thủy sản ưu tiên tại nhiều quốc gia sản xuất.
Các mô hình nuôi rất đa dạng, từ nuôi ao đến nuôi lồng bè trong môi trường nước ngọt, nước lợ và nước mặn. Trung Quốc hiện là quốc gia đứng đầu thế giới về sản lượng cá rô phi, tiếp theo là Indonesia, Ai Cập, Brazil, Costa Rica, Thái Lan và Philippines.
Các chương trình chọn giống quốc tế đã tạo ra những dòng cá rô phi tăng trưởng nhanh với tỷ lệ phi lê cao hơn. Tại Việt Nam, từ những năm 1990, nghiên cứu về dòng rô phi GIFT và rô phi đơn tính đực đã giúp cải thiện năng suất đáng kể. Công tác chọn giống vẫn đang được tiếp tục tại các Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thủy sản I và II, nằm trong kế hoạch phát triển giống quốc gia giai đoạn 2021–2030.
Khung pháp lý rõ ràng, chặt chẽ
Cá rô phi là một trong những đối tượng nuôi chủ lực trong Chiến lược phát triển thủy sản Việt Nam đến năm 2020 và tiếp tục được định hướng phát triển trong Chương trình phát triển nuôi trồng thủy sản quốc gia giai đoạn 2021–2030.
Lĩnh vực nuôi cá rô phi được quản lý bởi hệ thống pháp lý toàn diện:
- Luật Thủy sản 2017 (Điều 38): quy định điều kiện cơ sở nuôi trồng thủy sản.
- Nghị định 26/2019/NĐ-CP: quy định chi tiết về nuôi ao, nuôi lồng bè, quản lý nước và chất thải.
- Quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật riêng cho cá rô phi, gồm QCVN 02-331:2020/BNNPTNT và TCVN 10300:2014.
- Luật An toàn Thực phẩm và Nghị định 15/2018/NĐ-CP: quy định cơ sở sản xuất phải có cam kết hoặc chứng nhận an toàn thực phẩm.
Bên cạnh đó, Tổng cục Thủy sản và Cục Kiểm ngư triển khai các chương trình quan trắc môi trường tại các vùng nuôi trọng điểm nhằm kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Cơ hội và thách thức cạnh tranh
Sản lượng cá rô phi của Việt Nam ước đạt khoảng 300.000 tấn/năm, trong đó riêng 6 tháng đầu năm 2025 đã đạt 220.000 tấn. Diễn biến thị trường năm nay được đánh giá thuận lợi, khi những thay đổi trong thương mại quốc tế – đặc biệt là chính sách thuế nhập khẩu của Mỹ – mở ra cơ hội mở rộng xuất khẩu.
Việt Nam sở hữu lợi thế lớn về khí hậu nhiệt đới, nguồn nước dồi dào, hệ thống sông hồ, đầm phá phong phú. Các nghiên cứu về cá rô phi chịu mặn cũng mở ra triển vọng cho nuôi thủy sản ven biển. Tuy nhiên, áp lực cạnh tranh từ Trung Quốc, Thái Lan và Philippines vẫn rất lớn.
Để nâng cao năng lực cạnh tranh, ngành sản xuất cần giảm chi phí, đặc biệt là chi phí thức ăn – khoản chiếm tỷ trọng lớn nhất trong giá thành nuôi. Bộ đang chỉ đạo nghiên cứu sử dụng các nguồn protein thực vật như đậu nành nhằm giảm giá thành thức ăn và cải thiện hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR).
Hướng đến nền kinh tế thủy sản bền vững
Nhiều doanh nghiệp đang đầu tư vào mô hình nuôi cá rô phi thâm canh, quy mô lớn, từng bước đưa ngành vượt khỏi mô hình nuôi nhỏ lẻ. Bên cạnh thị trường trọng điểm là Mỹ, Việt Nam cũng đã xuất khẩu những lô hàng cá rô phi đầu tiên sang Brazil.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang định hướng phát triển theo mô hình vùng nuôi tập trung, nuôi thủy sản trong hồ chứa và tăng cường liên kết thị trường. Cùng với tôm và cá tra, cá rô phi đang được định vị là một trong những ngành hàng thủy sản mũi nhọn của Việt Nam, góp phần xây dựng nền kinh tế thủy sản bền vững, có sức cạnh tranh toàn cầu.
Nguồn: Vietfish Magazine
