Khi các nhà sản xuất thức ăn chăn nuôi hướng tới tối ưu hóa cả hiệu quả và tính bền vững, tầm quan trọng của việc duy trì sản xuất viên nén chất lượng cao trở nên ngày càng rõ rệt. Bài viết này phân tích các yếu tố then chốt trong quá trình ép viên hiệu quả, tác động của nó đến năng suất vật nuôi, và cách các chất hỗ trợ ép viên gốc lignin có thể giúp tối ưu hóa quy trình sản xuất.
Contents
Tại sao việc ép viên lại quan trọng
Ép viên (pelleting) là quá trình nén và tạo hình thức ăn thành các viên đồng đều, đặc và có mật độ cao. Quá trình này mang lại nhiều lợi ích cho chuỗi sản xuất thức ăn:
- Cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn: Viên nén giúp tăng khả năng tiêu hóa dinh dưỡng, từ đó nâng cao khả năng hấp thu.
- Giảm thất thoát thức ăn: So với thức ăn dạng bột (mash), viên nén tạo ra ít mạt (fines) hơn, giảm hao hụt trong quá trình cho ăn và vận chuyển.
- Thuận tiện trong xử lý và bảo quản: Kích thước viên đồng đều cải thiện khả năng chảy (flowability) và giảm thể tích khối, giúp lưu kho và vận chuyển dễ dàng hơn.
- Cải thiện an toàn thức ăn: Nhiệt độ trong quá trình ép viên giúp giảm nguy cơ nhiễm vi sinh vật, bao gồm các mầm bệnh như Salmonella.
Hình 1 – Hiệu quả tăng trưởng của gà broiler Cobb 500 trống được cho ăn các khẩu phần có dạng viên và dạng bột khác nhau.
Tác động đến năng suất vật nuôi
Chất lượng viên nén ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất chăn nuôi. Các nghiên cứu cho thấy, vật nuôi được ăn viên nén có chất lượng vật lý cao thường đạt:
- Tốc độ tăng trưởng tốt hơn
- Hệ số chuyển hóa thức ăn (FCR) thấp hơn
- Sức khỏe tổng thể được cải thiện
Trong một thử nghiệm trên gà broiler, khẩu phần với viên 3mm và 4mm cho kết quả vượt trội so với thức ăn dạng bột, với lượng ăn vào, tăng trọng và FCR đều cải thiện rõ rệt (Hình 1).
Các lợi ích bổ sung gồm:
- Tăng trưởng nhanh hơn nhờ mật độ và lượng ăn vào cao hơn
- FCR thấp hơn, nghĩa là cần ít thức ăn hơn cho mỗi đơn vị tăng trọng
Giảm căng thẳng và cạnh tranh khi ăn, đặc biệt trong chăn nuôi công nghiệp - Cải thiện sức khỏe đường ruột và miễn dịch nhờ khẩu phần cân đối, không chứa tạp chất gây hại
Thế nào là viên nén tốt?
Để tạo ra viên nén bền, giữ nguyên giá trị dinh dưỡng, cần phối hợp nhiều yếu tố về công thức và công nghệ:
- Chất lượng nguyên liệu và độ mịn đồng đều khi nghiền: Ảnh hưởng đến diện tích bề mặt và khả năng kết dính
- Hấp hơi (steam conditioning): Tăng quá trình hồ hóa tinh bột và khả năng liên kết
- Lựa chọn khuôn ép (die) và thiết bị: Ảnh hưởng đến hình dạng, mật độ và năng suất viên
- Làm nguội và sấy khô: Ổn định cấu trúc và giảm độ ẩm viên
Các yếu tố này tương tác với nhau để quyết định độ bền viên và hiệu quả sản xuất. Trong điều kiện biên lợi nhuận hẹp, chỉ một thay đổi nhỏ về công thức hay quy trình cũng có thể mang lại lợi ích kinh tế đáng kể.
Vai trò của chất hỗ trợ ép viên
Khi làm việc với khẩu phần khó ép – như khẩu phần có hàm lượng khoáng, chất béo hoặc xơ cao – chất hỗ trợ ép viên có thể tạo khác biệt rõ rệt. Chúng gồm các chất kết dính (binders) và bôi trơn (lubricants) giúp viên kết khối tốt hơn và cải thiện năng suất máy.
Lignosulfonates – chiết xuất từ quá trình sản xuất bột giấy – từ lâu đã được dùng như chất kết dính hiệu quả và bền vững. Chúng giúp cải thiện chất lượng viên, giảm mạt và hỗ trợ vận hành hiệu quả, đặc biệt khi ép khẩu phần khó.
Lợi ích đã được chứng minh: Kết quả thử nghiệm
Tổng hợp 30 thử nghiệm thương mại trên khẩu phần cho heo, gia cầm và ngựa khi sử dụng chất hỗ trợ ép viên từ lignin (Hình 2) cho thấy:
- Tăng 29% năng suất ép
- Giảm 14% tiêu hao năng lượng
- Cải thiện 5,3% Chỉ số độ bền viên (Pellet Durability Index – PDI)
Kết quả này cho thấy chất hỗ trợ ép viên không chỉ cải thiện chất lượng thức ăn mà còn nâng cao hiệu quả kinh tế và tính bền vững cho nhà máy sản xuất thức ăn.
Giải pháp bền vững cho sản xuất thức ăn
Chất hỗ trợ ép viên từ lignin được sản xuất từ nguồn tái tạo, phù hợp xu hướng phát triển bền vững trong ngành thức ăn chăn nuôi. Lợi ích gồm:
- Hiệu quả sử dụng tài nguyên: Viên bền hơn giúp tận dụng tốt hơn lượng thức ăn, giảm tác động môi trường trên mỗi đơn vị sản phẩm động vật
- Giảm lãng phí: Ít mạt hơn nghĩa là thất thoát thức ăn giảm ở mọi khâu chuỗi cung ứng
- Nguồn gốc bền vững: Lignosulfonates được lấy từ rừng được quản lý có trách nhiệm
Kết luận
Chất lượng viên không chỉ là mục tiêu kỹ thuật – nó là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến năng suất vật nuôi, hiệu quả vận hành và tính bền vững. Bằng cách chú trọng công thức, tối ưu quy trình và sử dụng hợp lý chất hỗ trợ ép viên, nhà sản xuất có thể tạo ra giá trị lớn cho toàn bộ hoạt động. Với công cụ và hiểu biết đúng đắn, việc sản xuất viên nén chất lượng cao không chỉ khả thi mà còn là nhu cầu thiết yếu về kinh tế và môi trường.
Cre: Animal nutrition with high-quality pellets – Allaboutfeed
———–
CÔNG TY TNHH TMDV XNK PHÚ AN KHÁNH
Tận Lực – Tận Tâm – Nâng Tầm Dịch Vụ
Đơn vị thân thiết của các trang trại chăn nuôi, thủy sản tại Việt Nam.
———–
Chuyên phân phối các sản phẩm nguyên liệu và phụ gia dùng trong sản xuất thức ăn chăn nuôi.
📞 Hotline: 0916.701.099 – 0941.181.715
📍 Địa chỉ: 30/2D, Đ. 8, KP. 5, P. Tăng Nhơn Phú, TP. HCM
📧 Email: info@phuankhanh.net
———–
🔵 Zalo: zalo.me/2663064094813696270
📘 Facebook: www.facebook.com/PhuAnKhanh/
🌐 Website: www.phuankhanh.net
🎵 Tiktok: www.tiktok.com/@phuankhanh
▶️ Youtube: www.youtube.com/@phuankhanh
🔗 LinkedIn: www.linkedin.com/company/phu-an-khanh/
