Ngay sau khi cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump diễn ra vào lúc 20h00 ngày 2/7/2025 (giờ Việt Nam), làn sóng quan tâm đã lan rộng trên các diễn đàn, cộng đồng doanh nghiệp và giới chuyên gia. Nhiều ý kiến bày tỏ kỳ vọng vào những chuyển biến tích cực trong quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, đặc biệt liên quan đến vấn đề thuế đối ứng mà các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang hết sức quan tâm.
Contents
Thủy sản Việt Nam: hy vọng được tiếp thêm sau cuộc điện đàm
Hoa Kỳ hiện là một trong những thị trường xuất khẩu thủy sản lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch hàng năm dao động trong khoảng 1,7–2 tỷ USD, tương đương khoảng 20% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của cả nước. Trong 6 tháng đầu năm 2025, ngành thủy sản đã ghi nhận kim ngạch xuất khẩu đạt 5,2 tỷ USD – tăng gần 19% so với cùng kỳ năm ngoái.
Riêng thị trường Mỹ, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 891 triệu USD trong nửa đầu năm nay, tăng 16%. Mức tăng này chủ yếu nhờ đợt đẩy mạnh giao hàng trước thời điểm 9/7 – mốc bắt đầu áp dụng mức thuế đối ứng mới từ Hoa Kỳ. Tuy vậy, từ tháng 6, nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu tạm dừng xuất khẩu sang thị trường này để tránh rủi ro bị đánh thuế cao.
Theo bà Lê Hằng – Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), thông tin về cuộc điện đàm giữa hai nhà lãnh đạo cấp cao đã tạo thêm kỳ vọng mới cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là trong lĩnh vực thủy sản.
“Mặc dù hiện tại chưa có con số cụ thể nào về mức thuế đối ứng mà Hoa Kỳ có thể điều chỉnh, nhưng những tín hiệu tích cực ban đầu về các cam kết của Tổng thống Mỹ trong cuộc trao đổi với Tổng Bí thư đã mang lại niềm tin cho doanh nghiệp Việt Nam. Chúng tôi hy vọng mức thuế mới sẽ được điều chỉnh về ngưỡng mà doanh nghiệp có thể cạnh tranh được với các quốc gia xuất khẩu thủy sản khác đang hoạt động mạnh tại thị trường Hoa Kỳ. Nếu mức thuế đó hợp lý, xuất khẩu thủy sản trong nửa cuối năm hoàn toàn có thể giữ được đà tăng trưởng như giai đoạn đầu năm,” bà Hằng chia sẻ.
Tôm, cá ngừ, cá tra: những mặt hàng trông chờ chính sách mới
Cũng theo bà Lê Hằng, các sản phẩm thủy sản chủ lực của Việt Nam tại thị trường Mỹ bao gồm: tôm, cá ngừ và cá tra. Do đó, đề xuất của Tổng Bí thư Tô Lâm về việc Hoa Kỳ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với các nhóm ngành hàng này.
Bà nhận định: “Việc Hoa Kỳ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường sẽ tạo bước ngoặt lớn, nhất là khi ngành tôm và cá tra của chúng ta đang chịu sức ép từ các mức thuế chống trợ cấp và chống bán phá giá. Nếu đạt được sự công nhận đó, chúng tôi tin rằng đây là cơ hội để tháo gỡ những rào cản thuế quan bất hợp lý, giúp doanh nghiệp thủy sản Việt Nam lấy lại lợi thế cạnh tranh và giảm thiểu nguy cơ bị kiện tụng trong tương lai.”
Chuyên gia kinh tế đánh giá: Cơ hội để Việt Nam tăng sức bật nội tại
PGS.TS Phạm Thế Anh – Trưởng khoa Kinh tế học, Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng những thông tin ban đầu được Tổng thống Donald Trump chia sẻ trên nền tảng Truth Social về một thỏa thuận thương mại với Việt Nam là “không đến mức bi quan”. Đặc biệt, nếu Hoa Kỳ thực sự áp dụng các mức thuế quan khác nhau tùy thuộc vào tỷ lệ nội địa hóa thì đây có thể là tín hiệu tích cực đối với nỗ lực tăng trưởng của Việt Nam.
“Theo thông tin bước đầu, Mỹ có thể áp thuế khác nhau giữa hàng hóa có xuất xứ hoàn toàn tại Việt Nam và hàng hóa có xuất xứ từ các quốc gia khác nhưng chỉ được lắp ráp hoặc gia công tại Việt Nam. Điều này mở ra cơ hội để các doanh nghiệp trong nước chủ động phát triển chuỗi cung ứng, công nghiệp hỗ trợ và vùng nguyên liệu nội địa, thay vì phụ thuộc vào nhập khẩu – đặc biệt từ Trung Quốc như hiện nay. Khi sản phẩm có tỷ lệ nội địa hóa cao hơn, doanh nghiệp sẽ được hưởng mức thuế ưu đãi hơn khi vào thị trường Mỹ.”
Vị thế mới nếu được công nhận là nền kinh tế thị trường
Bình luận thêm về ý nghĩa lâu dài của việc Mỹ công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường, PGS.TS Phạm Thế Anh nhấn mạnh:
“Đây không chỉ là câu chuyện của thương mại, mà còn là bước nâng tầm vị thế Việt Nam trên thị trường quốc tế. Việc được công nhận sẽ giúp Việt Nam tiếp cận các nguồn vốn vay quốc tế với chi phí rẻ hơn, mở rộng cơ hội thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao – vốn đang chịu nhiều rào cản từ các chính sách hạn chế xuất khẩu của Hoa Kỳ. Nếu những giới hạn này được gỡ bỏ, Việt Nam sẽ có nhiều dư địa hơn để phát triển khoa học, công nghệ và các ngành công nghiệp chủ lực trong tương lai.”
Ông cũng đánh giá cao việc hai bên thống nhất tăng cường trao đổi đoàn cấp cao và đẩy mạnh hợp tác trong những lĩnh vực mang tính chiến lược như khoa học, công nghệ cao, đầu tư và thương mại.
Tổng kết
Cuộc điện đàm giữa Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Donald Trump không chỉ mang tính biểu tượng về ngoại giao, mà còn mở ra một giai đoạn mới trong hợp tác kinh tế – thương mại giữa Việt Nam và Hoa Kỳ. Với những cam kết bước đầu và kỳ vọng về điều chỉnh thuế đối ứng, cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam – đặc biệt là các ngành xuất khẩu chủ lực như thủy sản – đang hướng tới nửa cuối năm 2025 với tâm thế tích cực hơn, nhưng vẫn đầy thận trọng.